ARTEMİS ASTİAS KUTSAL ALANI

  Alan, özellikle burada meydana gelmiş garip bir olay dolayısıyla büyük bir saygı görmekteydi: Bargylia'daki Artemis Kyndias Kutsal Alanı'nda olduğu gibi, Artemis Astias Kutsal Alanı'na da bir damla yağmur ya da kar düşmüyordu (Polybios, 16.12.4). Yaşlı Plinius'a göre (36.12) Artemis'in arkaik heykelini Boupalos ve Athenis adlı iki heykeltıraş yapmıştır; Polybios da heykelin tapınağın içinde değil, açık havada durduğunu yazmaktadır.

Buradaki en erken yapı, M.Ö 4. Yüzyıla ait in antis plânlı (uzun yan duvarlar ve ön cephede iki sütun) bir tapınaktır. Roma İmparatorluk Döneminden kalma iki heykelin (şimdi Balık Pazarı'ndadır) de gösterdiği gibi yapı, Roma döneminde varlığını sürdürmüştür.

Tapınağı çevreleyen geniş dörtgen alan, Hellenistik döneme tarihlenir; kuzey-güney doğrultusunda konumlandırılmış ve Dor başlıklı yivli sütunların taşıdığı portikolarla çevrelenmiştir. Büyük kemerli üç odaya bağlanan güney portikosu özellikle önemlidir.

Bir yazıt parçası (orta ve doğu kapıların temelini birleştiren geniş ve uzun blokların üzerindedir) alanın Commodus döneminde (M.S. 180-192) inşa edildiğini göstermektedir. Yazıt, yapının ("eksedra" olarak geçmektedir) adı günümüze gelememiş bir İasos vatandaşı tarafından oğlu Stephanephoros (taş taşıyıcısı) Diokles'in ölümünün anısına imparatora ve Artemis'e adandığını bildirir. Odaların, tanrıçanın koruması altındaki şehir arşivlerini barındırması mümkündür. Ayrıca batıdaki odada bir kaide üzerinde Aphrodite Strateia'ya yapılmış adak yazıtı göze çarpar.

Ne var ki, arkeolojik bulgular bunu şimdilik desteklememektedir. Aslında, Artemis şehrin koruyucu tanrıçası olduğundan, adı birçok yazıtta karşımıza çıkar (örneğin agoranın doğu stoasındaki adak yazıtları gibi) ve bu yazıtlardan bazıları tanrıçaya ait ibadet yerlerinin genellikle şehrin dışında olduğunu akla getirmektedir. Yine de, burada bulunan kaliteli çanak-çömleğin yerleşme alanındakilerden daha fazla oluşu ve çoğunlukla adak eşyası şeklinde karşımıza çıkmaları, Arkaik Dönemde şehrin bu bölümünün kutsal bir alana ev sahipliği yaptığına işaret edebilir.

Güney portikoda, bouleuterionun hemen arkasında yapılan derin sondajlar sonucunda ortaya çıkan; birbirini kesen, üst üste binen duvar kalıntıları, alanın Bronz Çağı'ndan Bizans Dönemine kadar sürekli kullanıldığının göstergesidir.

Batı portikonun ucundaki dikdörtgen nişte, kaidedeki yazıtından anlaşıldığına göre Agrippa Postumus ve Hermes rahibi Melanthos oğlu Dionysos'un giysili heykeli bulunuyordu. "Aphrodisias okulu"ndan bir heykeltıraşın eseri olan heykel, M.S. 7 civarında adanmıştır (şimdi Balık Pazarı'ndadır).

Bu alanda ayrıca İasos'ta bugüne kadar bulunmuş en önemli yazıtlardan biri gün ışığına çıkarılmıştır: III. Antiokhos'un karısı Laodike'nin M.Ö. 228'deki Rhodos depreminden zarar gören İasoslular lehine aldığı önlemlerle ilgili yazdığı bir mektup. Bu yazıt aynı zamanda şehrin vatandaşlarının Laodike'ye olan şükran dolu cevabını da içerir (şimdi Balık Pazarı'ndadır).

Bouleuterionun doğusundaki keşif amaçlı kazılarda, Geometrik, Oryantalizan, Arkaik ve Klâsik dönemlere ait zayıf keramik buluntular açığa çıkmıştır. Bunlar arasında en kaliteli örnek, hayvan frizleri ve Hayat Ağacı'nı çevreleyen lotus ve grifonlarla süslenmiş, "Orta Yaban Keçisi Üslûbu I" (M.Ö. 7. yüzyıl) etkilerini gösteren Oryantalizan oinokhoeye ait parçalardır.

 


Milattan önce 4. yüzyıla aittir.

Yaşlı Plinius'a göre Artemis'in arkaik heykelini Boupalos ve Athenis adlı iki heykeltıraş yapmıştır


İletişim

Telefon: (332)223-13-79
Fax: (332)241-13-09
Email: iasoskazisi@gmail.com
Website: www.iasoskazisi.selcuk.edu.tr

Selçuk Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi - Arkeoloji Bölümü
Selçuklu/ Konya

 

Abone Olun !

Mail adresinizi yazarak Iasos hakkında ki gelişmeleri takip edin.